علت، علائم و نشانه‌های پلژی (فلج کامل یا پارالیز)
فهرست مطالب
پلژی (فلج کامل یا پارالیز) چیست؟ زمانی که شما قادر به حرکت دادن عضلات خود نیستید ممکن است دلیل آن پلژی (Plegia) باشد. دلیل این عارضه مشکل در سیستم عصبی است. وظیفه عصب‌ها ارسال سیگنال‌ها به عضلات است و این‌کار موجب حرکت عضلات می‌شوند؛ ولی زمانی که در سیستم عصبی اختلالی پیش آید، ممکن است دچار پلژی (فلج کامل اندام یا پارالیز) شوید؛ در این صورت نمی‌توانید بخش‌هایی از بدنتان را حرکت دهید. در این مطلب قصد داریم علائم پلژی، انواع آن، درمان، تشخیص و در مورد عواملی که موجب پلژی می‌شود صحبت کنیم. پیشنهاد می‌کنیم تا آخر این مطلب همراه ما باشید.
فلج پارالیز به چه معناست؟
به فلج کامل یک یا تعداد بیشتری از عضلات که دیگر امکان منقبض شدن ندارند پلژی گفته می‌شود؛ دلیل آن آسیب به سیستم عصبی است. عصب‌ها ممکن است در بخش نورون حرکتی تحتانی یا فوقانی، در مغز، در ستون‌فقرات و یا در بدن آسیب ببینند.
انواع مختلف پلژی (فلج کامل یا پارالیز) کدامند؟
حال که دانستیم فلج کامل چیست باید بدانید پلژی با توجه به محل آسیب‌دیده و اینکه آسیب در بخش نورون حرکتی تحتانی است یا فوقانی به دو گروه محیطی و مرکزی تقسیم‌بندی می‌شود. نورون حرکتی تحتانی از سلول‌های شاخی قدامی ستون‌فقرات تا تماس عصبی- عضلانی ادامه دارد. آسیب در بخش نورون حرکتی تحتانی پلژی محیطی نامیده می‌شود؛ این نوع پلژی ممکن است یک عصب و یا عصب‌های بیشتری را تحت‌تأثیر قرار دهد. بخش نورون حرکتی فوقانی از مغز تا سلول‌های شاخی قدامی ستون‌فقرات گسترش می‌یابد؛ اگر آسیب در این بخش باشد، پلژی مرکزی نامیده می‌شود.
پلژی مرکزی با توجه به‌دست یا پا آسیب‌دیده طبقه‌بندی می‌شود:
مونوپلژی (Monoplegia): این نوع فقط یک بازو و یا پا را درگیر می‌کند.
همی پلژی (Hemiplegia): این نوع یک‌دست و پا را در یک سمت بدن درگیر می‌کند.
پاراپلژی (Paraplegia): پلژی پا یا پلژی اندام تحتانی؛ این نوع هر دو پا را درگیر می‌کند.
کوادریپلژی (Quadriplegia) یا تترا پلژی (Tetraplegia): هر دو پا و هر دو دست را درگیر می‌کند
شدت این بیماری چقدر است؟
بعضی از افراد دچار پلژی (فلج کامل یا پارالیز) موقتی می‌شوند و بعد از مدتی به‌طور کامل و یا تا حدودی قادر به حرکت دادن قسمت‌های درگیر شده خواهند بود. پارالیز دائمی به این معنا است که شما دیگر هرگز کنترل عضلات خود را به‌دست نخواهید آورد؛ این وضعیت تغییرناپذیر است. پارالیز (Paralysis) ممکن است موضعی یا کامل، موقتی یا دائمی و جزئی یا کامل باشد. این بیماری می‌تواند هر بخشی از بدنتان را در هر مرحله‌ای از زندگی تحت‌تأثیر قرار دهد. اگر دچار آن شوید، احتمالاً در آن بخش از بدن‌درد را حس نخواهید کرد.
درمان این بیماری وابسته به‌دلایل اصلی ایجاد این عارضه و علائم آن دارد. نوآوری‌های فناورانه و اقدامات درمانی به شما در حفظ استقلال و کیفیت زندگی کمک می‌کند.
علائم پلژی (فلج کامل یا پارالیز) چیست؟
علائم پارالیز معمولاً به‌راحتی قابل‌تشخیص است. اگر دچار آن شوید، عملکرد بخش مشخص و یا گسترده‌ای از بدن را از دست خواهید داد. گاهی‌اوقات قبل از اینکه دچار این بیماری شوید، دچار بی‌حسی و یا مورمور شدن بخش‌هایی از بدن می‌شوید. با توجه به نوع پارالیز علائم آن متفاوت است. پارالیز ممکن است در یکی از برهه‌های زندگی (در بچگی یا بزرگ‌سالی) ظاهر شود. علائم عبارتند از:
- درد شدید در عضلات بعد از ورزش سبک
- گرفتگی عضلات
- ضعف دائمی
- احساس سوزن سوزن شدن
- ضعف عضلانی طولانی
علائم حملات ابتدایی فلج پارالیزی عبارتند از:
- کلامزی یا خام حرکتی
- گیجی و کاهش هوشیاری حتی برای لحظه‌ای کوتاه
- مشکل در فکر کردن، صحبت‌کردن، حافظه، نوشتن یا خواندن و یا درک کردن
- آبریزش دهان
- کاهش بینایی یا تغییراتی در بینایی
- بی‌حسی در دست‌ها و پاها
- تغییر در رفتار، شخصیت و خلق‌وخو
- تب
- کم‌شنوایی
- گردن‌درد
- ضایعه پوستی
- یبوست
- اسهال
- تهوع با یا بدون استفراغ
- سردرد شدید
برخی از این علائم از نشانه‌های فلج صورت هستند. رایج‌ترین علائم فلج صورت عبارتند از:
- افتادگی صورت و دشواری در حرکت دادن عضلات صورت
- افزایش حساسیت به صداها
- کاهش حس چشایی
- آبریزش دهان
- سردرد
- درد در اطراف فک یا گوش در سمت درگیر بدن
تفاوت پارزی و پلژی چیست؟
فردی که دچار پارزی شده است همچنان می‌تواند عضلات درگیر شده را حرکت دهد، هرچند این حرکات ضعیف‌تر از حالت عادی است. فردی که دچار پلژی شده است قادر به حرکت عضلات آسیب‌دیده نیست.
انواع مختلف پلژی (فلج کامل یا پارالیز) کدامند؟
دکترها پارالیز را به روش‌های مختلف و براساس عوامل مختلف تقسیم‌بندی می‌کنند:
انواع پارالیز بر اساس محل آسیب
پارالیز بر اساس بخش درگیر شده به چهار نوع تقسیم می‌شود:
می‌شود:
- مونوپلژی
- همی پلژی
- فلج پاراپلژی
- کوادریپلژی یا تترا پلژی
انواع پارالیز بر اساس شدت
اگر دچار پارالیز موضعی شده‌اید، کمی کنترل بر عضلات بخش‌های درگیر شده خود خواهید داشت. اگر دچار پارالیز کامل شده باشید هیچ کنترلی بر عضلات بخش‌های درگیر شده نخواهید داشت.
انواع پارالیز بر اساس مدت زمان بیماری
پارالیز شما ممکن است موقتی باشد؛ برای مثال، فلج بل وضعیتی است که موجب فلج موقتی صورت می‌شود. سکته مغزی نیز ممکن است به‌طور موقت یک سمت بدن را فلج کند. با گذشت زمان و درمان، احتمال دارد برخی یا تمام هماهنگی و حس لامسه خود را به‌دست آورید. در دیگر موارد فلج شما احتمال دارد دائمی باشد.
انواع پارالیز بر اساس سفتی یا شلی عضلات
در پارالیز شل عضلات شما شل و چروکیده می‌شوند و در پارالیز سفت عضلات سفت می‌شوند و موجب تکان‌ها و اسپاسم غیرقابل‌کنترل می‌شوند.
چه عواملی موجب پلژی (فلج کامل یا پارالیز) می‌شوند؟
بعضی از مردم فلج به دنیا می‌آیند. باقی افراد در اثر تصادف یا مشکل سلامتی دچار پلژی (فلج کامل یا پارالیز) می‌شوند. سیستم عصبی ممکن است به‌دلیل خونریزی، التهاب، فشار زیاد، شکستگی یا جراحت آسیب‌دیده باشد.
دیگر دلایل ایجادکننده پلژی عبارتند از:
- سندروم تونل کارپال
- آسیب تروماتیک مغز
- آسیب مغزی هنگام تولد
- تومور
- فلج چهار اندام
- فتق دیسک
- ام اس
چگونه پلژی (فلج کامل یا پارالیز) تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص پارالیز اغلب راحت است مخصوصاً زمانی که عدم کنترل عضلات واضح باشد. اگر پارالیز بخش‌های داخلی بدن که تشخیص آن دشوارتر است را درگیر کند، پزشک سی‌تی‌اسکن، اشعه ایکس و یا دیگر تصویربرداری‌های پزشکی را تجویز کند.
اگر دچار آسیب ستون‌فقرات شوید، پزشک شما ممکن است از میلوگرافی برای بررسی وضعیت شما استفاده کند. در این مورد آن‌ها از مواد کنتراست و اسکن توموگرافی کامپیوتری برای بررسی بافت‌های درون ستون‌فقرات استفاده می‌کنند. روش دیگر استفاده از نوار عصب و عضله است.
آیا پارالیز درمان می‌شود؟
درمان پارالیز به‌دلیل اصلی و علائم آن بستگی دارد. با توجه به علائم و دلیل اصلی، متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب ممکن است یکی از این درمان‌ها را تجویز کند:
- جراحی و یا قطعی عضو
- ورزش‌درمانی
- کاردرمانی
- وسایل کمک حرکتی از قبیل ویلچر، بریس، اسکوتر
- داروها از قبیل بوتاکس یا شل کننده عضلات اگر دچار فلج اسپاستیک شده‌اید.
در بیشتر موارد پارالیز قابل‌درمان نیست ولی گروه پزشکی مجموعه‌ای از درمان‌ها، ابزار و استراتژی‌ها را برای کنترل علائم پیشنهاد خواهند کرد.
راه‌های پیشگیری از پلژی چیست؟
برای پیشگیری از این عارضه باید موارد زیر را در نظر بگیرید:
- باید رژیم متعادل داشته باشید.
- باید فعالیت داشته باشید و حداقل روزانه ۳۰ دقیقه ورزش کنید، زیرا ورزش کردن بر فشارخون، سلامت قلب، کلسترول و وزن بدن تأثیر می‌گذارد.
- باید سیگار کشیدن را ترک کنید.
- افرادی که اضافه‌وزن دارند باید وزن خود را مدیریت کنند.
- باید سالانه چکاپ انجام دهید.
درحالی‌که کنترل برخی از پارالیزهای ژنتیکی غیرممکن است، ولی افراد باید یک زندگی سالم را در پیش بگیرند تا احتمال ابتلا به این عارضه را کاهش دهند.
چه زمانی باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کرد؟
اگر علائم سکته مغزی داشتید و یا اگر آسیب احتمالی در سر، گردن یا ستون‌فقرات داشتید باید با اورژانس تماس بگیرید. اگر یکی از علائم زیر را داشتید به پزشک مراجعه کنید:
- مشکل در تنفس، صحبت‌کردن یا بلعیدن
- بی‌حسی یا حس گزگز در دست‌وپاها
- ضعف عضلانی که تداوم دارد و یا قطع می‌شود دوباره شروع می‌شود
- عدم‌توانایی ناگهانی در حرکت عضلات
سؤالات متداول درباره بیماری پارالیز
آیا استرس ممکن است موجب پالژی شود؟
بعضی از افراد به‌دلیل داشتن استرس، اضطراب و ضربه روحی بیشتر در معرض ابتلا به پالژی موقتی هستند.
آیا پالژی درمان می‌شود؟
درمانی برای پارالیز دائمی وجود ندارد.
آیا پارالیز دارای درد است؟
فردی که مبتلا به پارالیز می‌شود در ناحیه درگیر دردی را حس نمی‌کند.
کلام آخر
ابتلا به پلژی (فلج کامل یا پارالیز) زندگی فرد را تغییر می‌دهد. حتی پارالیز موقتی در توانایی شما برای انجام کارهایی که دوست دارید تأثیر می‌گذارد. اگر ناگهانی اتفاق بیفتد، کنار آمدن با این تغییرات بزرگ در زندگی کاری چالش‌برانگیز و دشوار است. ولی می‌توانید نگرانی و استرستان را با مراجعه به پزشک متخصص و دنبال‌کردن درمان کاهش دهید. پزشک معالج به شما در انتخاب خدمات بهداشتی درمانی و توان‌بخشی کمک خواهد کرد. بسیاری از افراد مبتلا به پارالیز با کمک وسایل کمکی حرکتی و حمایت اعضای خانواده و دوستان زندگی خوب و فعالی دارند. از طریق سوپر اپلیکیشن پذیرش۲۴ به هزاران پزشک متخصص دسترسی پیدا کنید و به‌راحتی از دکتر مغز و اعصاب آنلاین مشاوره دریافت کنید. بهترین پزشکان آماده هستند تا به سؤالات شما پاسخ دهند.
سلام . وقت بخیر . پدر من در ۶۰ سالگی خیلی ناگهانی از ناحیه کمر به پایین دچار فلجی شدند. سریعا جراحی کردیم. الان حدود ۴ ماه از عمل میگذره ولی هیچ حس ارادی ندارن. فقط تو ناحیه پا بعضی اوقات احساس گزگز و درد دارند. الان درحال انجام فیزیوتراپی هستیم. به نظر شما بیماری پدرم قابل درمان هست؟
سلام بیمار۲۱ساله مرد دارای کوادری پارزی با قدرت عضلانی دو پنجم داریم تا حالابعد۲۸ماه فیزیوتراپی و شکرخدا۲۰% رشد داشته لطفا راهنمایی کنین ممنون