درباره نحوه پیشگیری از سردرد میگرنی بیشتر بدانید

میگرن اگرچه یک مشکل مزمن است، اما خوشبختانه با راهکارهایی می‎توان از بروز حملات آن پیشگیری کرد. معمولا روند پیشگیری از سردرد میگرنی شامل مصرف داروهای ضدمیگرن و مکمل‎ها و تغییر سبک زندگی است. پزشکان در این زمینه اغلب دست به آزمون‎وخطا می‎زنند تا بفهمد چه چیزی برای وضعیت خاص شما بهترین است.

یکی از موثرترین راه‌ها برای پیشگیری از سردردهای میگرنی، شناخت عواملی است که باعث بروز حمله می‌شوند و تلاش برای اجتناب از آن‌هاست. اگر مدام درگیر علائم ناتوان‎کننده‎ای مانند سردرد، حالت تهوع، سرگیجه، استفراغ، حساسیت به نور، صدا و بو هستید، پیشنهاد می‎کنیم با شناسایی و اجتناب از محرک‎هایی مانند استرس، برخی از غذاها، نوشیدنی الکلی و استشمام بوها در جهت جلوگیری از سردرد میگرن عمل کنید.

مشورت با دکتر سردرد یا همان پزشک متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب نیز می‎تواند اطلاعات خوبی، به‎خصوص در زمینه دارودرمانی، در اختیار شما بگذارد.

معرفی انواع داروی پیشگیری از سردرد میگرنی

در حال حاضر داروهای بسیاری برای پیشگیری از سردرد میگرنی وجود دارند. اصولا این داروها می‎توانند:

• به شما کمک کنند تا کمتر سردرد میگرنی را تجربه کنید.
• شدت سردرد شما را کاهش دهند.
• مدت زمان بروز علائم میگرن را کوتاه کنند.

از نظر پزشکان زمانی شما اجازه مصرف این داروها را دارید که معمولا در طی یک ماه ۴ بار یا بیشتر دچار میگرن می‎شوید، داروهایی که برای تسکین میگرن مصرف می‎کنید دیگر موثر نباشند یا عوارض جانبی بدی برای شما داشته باشند. در ادامه به انواع داروی پیشگیری از سردرد میگرنی اشاره خواهیم کرد.

داروهای ضدتشنج

داروهای زیر ممکن است با آرام کردن سلول‎های عصبی در مغز به پیشگیری از بروز سردرد کمک کنند:

• گاباپنترین
• توپیرامات
• والپروئیک اسید

این داروها اگر در دوران بارداری مصرف شوند، می‎توانند به نوزاد متولد‎نشده آسیب برسانند. از طرفی، می‎توانند اثربخشی داروهای ضدبارداری هورمونی را نیز کاهش دهند.

داروهای مسدودکننده بتا

اگرچه داروهای مسدودکننده بتا (بتا بلاکرها) فشار خون بالا و بیماری قلبی را درمان می‎کنند، اما بدون دلیل مشخصی روی پیشگیری از میگرن نیز موثر هستند. مواردی چون:

• آتنولول
• متوپرولول
• نادولول
• پروپرانولول
• تیمولول

مصرف پروپرانولول برای افراد مبتلا به آسم، بیماری انسداد مزمن ریه و برخی از مشکلات قلبی مناسب نیست. در افرادی‎که دیابت دارند نیز باید با احتیاط مصرف شود.

داروهای ضدافسردگی

این داروها مانند آمی‎تریپتیلین و ونلافاکسین بر تنظیم سطح سروتونین مغز که ممکن است کاهش آن با میگرن مرتبط باشد، تأثیر می‌گذارند. ممکن است تا ۶ هفته طول بکشد تا بتوانید فواید کامل آن‌‎ها را احساس کنید.

مهارکننده‎های CGRP

CGRP (پپتید وابسته به ژن کلسیتونین) مولکولی است که در ایجاد سردرد میگرنی نقش دارد. مهارکننده‎های CGRP دسته‎ای از داروها هستند که اثرات CGRP را مسدود می‎کنند. تجویز آن‎ها به طور خاص برای جلوگیری از حملات میگرن تایید شده است. مواردی چون:

• اتوژپانت
• اپتینزوماب

سم بوتولینوم نوع A

در حال حاضر استفاده از این دارو برای جلوگیری از سردرد در برخی از بزرگسالان مبتلا به میگرن مزمن مجاز است. سم بوتولینوم نوع A نوعی سم عصبی است که عضلات را فلج می‎کند. دقیقا مشخص نیست که چرا این درمان می‎تواند برای میگرن موثر باشد، اما تجربه نشان داده است برای افرادی‎که در ۱۵ روز از ماه حداقل ۸ روز آن میگرن دارند و به حداقل سه روش پیشگیری از سردرد میگرنی پاسخ نداده‎اند، گزینه ایده‌آلی است.

بر اساس دستورالعمل، سم بوتولینوم نوع A یا همان بوتاکس باید به ۳۱ تا ۳۹ محل در اطراف سر و پشت گردن تزریق شود. هر ۱۲ هفته یکبار نیز لازم است این روش تجدید شود.

داروهای موثر برای پیشگیری از حملات میگرنی مرتبط با قاعدگی

برخی از خانم‎ها از ۲ روز قبل از شروع پریودی تا ۳ روز بعد از آن با علائم میگرن مواجه می‎شوند. ازآنجایی‎که این حملات میگرنی نسبتا قابل پیش‎بینی هستند، ممکن است با استفاده از درمان‎های غیرهورمونی یا هورمونی بتوان از بروز آن‎ها پیشگیری کرد. از داروهای غیرهورمونی می‎توان به موارد زیر اشاره کرد:

• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): مانند دیکلوفناک و ناپروکسن
• تریپتان‎ها: اصولا این داروها سردرد میگرن را دقیقا در زمانی‎که در حال وقوع است آرام می‌کنند. به‌همین‌دلیل، باید به‎محض‎ بروز علائم مصرف شوند. به عنوان مثال، فرواتریپتان بر سطح سروتونین تأثیر می‎گذارد و با گشاد کردن عروق مغز سردرد را از راه‎های دیگر تسکین می‎دهد.

معمولا داروهای غیرهورمونی ۲ تا ۴ بار در روز از ۲ روز قبل از شروع پریودی تا آخرین روز خونریزی پریودی مصرف می‎شوند. از داروهای هورمونی که ممکن است پزشک تجویز کند می‎توان به موارد زیر اشاره کرد:

• داروهای ضدبارداری ترکیبی هورمونی: مانند قرص ضدبارداری، چسب یا حلقه واژینال ترکیبی
• داروهای ضدبارداری فقط حاوی پروژسترون: مانند قرص‎ها، ایمپلنت‎ها یا آمپول‎های حاوی پروژسترون
• چسب‎ها یا ژل‎های حاوی استروژن که از ۳ روز قبل از شروع قاعدگی، به‎مدت ۷ روز، قابل استفاده هستند.

پیشگیری از سردرد میگرنی با تغییر در سبک زندگی

تجربه نشان داده است که حتی با مصرف داروهای ذکرشده، لازم است شما تغییراتی نیز در سبک زندگی خود ایجاد کنید. زیرا محرک‎های محیطی مانند صدا، نور و غذاهای خاص و محرک‏های غیرمحیطی مانند استرس، تغییرات هورمونی و اختلالات خواب بخش جدایی‎ناپذیری از زندگی روزمره هستند. در ادامه به راه‌های پیشگیری از سردرد میگرنی مرتبط با سبک زندگی اشاره خواهیم کرد.

از شنیدن صداهای بلند و مشاهده نورهای شدید خودداری کنید

تحریک حسی به‎واسطه صداهای بلند و چراغ‎های پرنور یکی از عوامل رایج بروز سردردهای میگرنی است. اجتناب از این محرک‌ها ممکن است دشوار باشد، اما دانستن اینکه آن‎ها در موقعیت‌ها و محیط‌های خاصی مانند موارد زیر وجود دارند، می‌تواند کمک کند:

• رانندگی در شب
• حضور در سینما
• حضور در باشگاه‎ها یا مکان‎های شلوغ
• قرار گرفتن در معرض تابش خیره‎کننده نور خورشید

سعی کنید از تلویزیون یا صفحه کامپیوتر فاصله بگیرید، به چشمان خود استراحت دهید و سطح روشنایی صفحه نمایش دیجیتال را تنظیم کنید.

به نوع مواد غذایی مصرفی خود اهمیت دهید

برخی از غذاها و نوشیدنی‎ها مانند موارد زیر می‎توانند باعث بروز سردرد میگرنی شوند:

• شکلات
• نوشابه
• گوشت‎های فرآوری‎شده
• شیرین‎کننده‎های مصنوعی
• پنیر

سعی کنید به‎مرور تشخیص دهید که کدام غذاها و نوشیدنی‎ها برای شما سردرد ایجاد می‎کنند و از آن‌ها دوری کنید. نوشیدنی‎های حاوی کافئین (مانند چای و قهوه) یا الکل محرک‎های رایجی هستند. مقدار مصرف آن‎ها را در طول روز محدود کنید یا در صورت نیاز به طور کامل از مصرف آن‎ها اجتناب کنید. مشورت با متخصص تغذیه می‎تواند اطلاعات دقیق‎تری در مورد مواد غذایی محرک در اختیار شما بگذارد.

در مطلب دیگری به طور کامل به دو موضوع درمان میگرن با بوتاکس و غذاهای مفید برای میگرن اشاره کرده‎ایم. پیشنهاد می‎کنیم مطالعه آن را از دست ندهید!

مراقب تغییرات هورمونی باشید

هورمون‎ها در بروز میگرن نقش بسزایی دارند. همان‎طورکه ذکر شد، بسیاری از زنان سردردهای میگرنی را در طول دوره قاعدگی یا درست قبل از آن تجربه می‎کنند. به‎همین‎دلیل، باید در این دوران مراقب رژیم غذایی و عادات ورزشی خود باشند و مصرف داروهای موثر برای پیشگیری از حملات میگرنی مرتبط با قاعدگی را شروع کنند.

برخی از زنان نیز در اثر مصرف داروهای ضدبارداری خوراکی و شروع درمان جایگزینی هورمونی (HRT) دچار حملات میگرن می‎شوند. زیرا این روش‏ها سطح هورمون‎های بدن را تغییر می‎دهند. در این شرایط، لازم است تحت نظر پزشک از روش‎های دیگری استفاده شود.

مکمل مصرف کنید

اگرچه میگرن را می‎توان با یا بدون دارو درمان کرد، اما دریافت مواد مغذی مناسب بسیار مهم است. مصرف برخی گیاهان و مواد معدنی ممکن است به جلوگیری از میگرن کمک کند. نشان داده شده است که کمبود منیزیم در شروع میگرن نقش دارد، بنابراین خوردن مکمل روزانه ممکن است به کاهش حملات کمک کند.

با پزشک خود در مورد مصرف داروهای گیاهی و سایر مکمل‎های بدون نسخه که ممکن است علائم شما را کاهش دهند صحبت کنید.

به آب‎و‎هوا توجه کنید

تغییرات آب‎وهوا ممکن است بر الگوهای بروز میگرن تأثیر بگذارد. تجربه نشان داده است که رطوبت بالا و هوای گرم می‌توانند سردرد را تحریک کنند. اگر آب‎و‎هوا برای شما ناخوشایند است، بهتر است در خانه بمانید و از قرار گرفتن در فضای باز اجتناب کنید.

طبق یک برنامه منظم غذا بخورید و بخوابید

ناشتا ماندن یا حذف وعده‎های غذایی می‎تواند باعث بروز سردردهای میگرنی شود. در این شرایط لازم است برای پیشگیری از سردرد میگرنی، تا یک ساعت پس از بیدار شدن از خواب و سپس هر سه تا چهار ساعت یکبار غذا بخورید. گرسنگی و کم‎آبی هر دو باعث بروز میگرن می‎شوند. پس به اندازه کافی آب بنوشید و هرگز یک وعده غذایی را حذف نکنید.

از‎آنجا‎یی‌که کمبود خواب می‌تواند علائم شما را تشدید کند، برای پیشگیری از سردرد میگرنی هر شب حداقل هفت تا هشت ساعت بخوابید. خواب زیاد نیز می‎تواند باعث بروز سردرد شود، بنابراین سعی نکنید با استراحت طولانی در طول روز خواب ازدست‎رفته را جبران کنید.

از استرس دوری کنید

میگرن یک وضعیت رایج در اثر مواجهه با رویدادهای استرس‎زا است. اگرچه همیشه نمی‌توانیم موقعیت‌های استرس‌زا را کنترل کنیم، اما می‌توانیم نحوه واکنش خود به آن‎ها را تغییر دهیم. تکنیک‎های تمدد اعصاب مانند مدیتیشن، یوگا و بیوفیدبک نیز می‎توانند به کاهش سطح استرس کمک کنند.

تمرینات ورزشی ملایم انجام دهید

اگرچه ورزش منظم بخش مهمی از یک سبک زندگی سالم است، اما ورزش‎های سنگین مانند وزنه‎برداری می‎توانند باعث بروز سردرد شوند. پیش از انجام هر ورزشی، به واکنش بدن خود نسبت به آن توجه کنید.

فعالیت‎هایی مانند یوگا، ایروبیک یا تای‎چی باعث کاهش استرس می‏شوند، بدون اینکه فشار زیادی به بدن وارد کنند. در مورد ورزشکاران حرفه‎ای، مصرف داروهای ضدالتهابی قبل از تمرین ممکن است به پیشگیری از سردرد میگرنی و کاهش علائم آن کمک کند.

راه‌های پیشگیری از سردرد میگرنی در طب سنتی

طب سنتی علاوه‎بر تاکید بر تغییر سبک زندگی، به راهکارهایی مانند ماساژدرمانی و طب سوزنی نیز معتقد است. بنابراین، اگر داروهای ذکرشده به پیشگیری از میگرن شما کمکی نمی‎کنند یا قدرت اجتناب از عوامل محرک را ندارید، ممکن است طب سوزنی گزینه مطلوبی برای شما باشد. معمولا یک دوره ۱۰ جلسه‎ای (طی ۵ تا ۸ هفته) مفید است.

توصیه می‎کنیم در مورد مصرف دمنوش‎های آرامبخش مانند سنبل‏الطیب، گل گاوزبان و غیره با متخصص طب سنتی مشورت کنید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

ازآنجایی‎که با تشخیص زودهنگام محرک‏های سردردهای میگرن و مصرف داروها می‎توانید از بروز شدیدترین علائم جلوگیری کنید، حتما یکبار به دکتر میگرن مراجعه کنید. زیرا میگرن یک وضعیت ناتوان‎کننده است و به‎راحتی می‏تواند روال عادی زندگی شما را مختل کند.

درصورتی‌که شرایط مراجعه حضوری را ندارید، توصیه می‌کنیم از خدمات دکتر آنلاین مغز و اعصاب پذیرش۲۴ استفاده کنید. مشکلات خود را مطرح‌ کرده و از مشاوره بهترین دکتر مغز و اعصاب یا متخصص تغذیه برای درمان استفاده کنید.

پاسخ به سوالات متداول در زمینه پیشگیری از سردرد میگرنی

در این بخش می‌توانید پاسخ تعدادی از ابهامات ذهنی خود را بیابید.

۱. آیا پیشگیری از ابتلا به میگرن و حملات آن امکان‎پذیر است؟

البته، پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب می‎تواند با شناسایی محرک‎ها و تجویز داروهای موثر در پیشگیری از سردرد میگرنی با توجه به شرایط بالینی شما، کمک زیادی به این امر کند. سعی نکنید مدام با مصرف مسکن سردرد میگرنی را تسکین دهید، زیرا از یک زمانی به بعد دیگر این راهکار موثر واقع نخواهد شد. از طرفی، مسکن‎ها با عوارض جانبی زیادی برای سیستم گوارشی همراه هستند.

۲. بهترین راهکار برای پیشگیری از سردرد میگرنی چیست؟

بهترین راهکار تغییر در سبک زندگی است. زیرا حذف محرک‎ها با عوارض خاصی همراه نیست اما مصرف داروها ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد.

۳. برای پیشگیری از سردرد میگرنی باید به چه متخصصی مراجعه کرد؟

همزمان مراجعه به پزشک متخصص مغز و اعصاب، متخصص تغذیه و روانشناس توصیه می‎شود.