داروی زیدوودین | کاربرد ، مقدار و روش مصرف ، عوارض جانبی و میزان مصرف | Zidovudine

نام تجاری

Retrovir

کاربرد

عفونت ویروس نقص ایمنی اکتسابی (HIV) در کودکان و بزرگسالان

اشکال دارویی
کپسول – شربت

 مارک‌‌های ترکیبی داروی زیدوودین

Combivir : زیدوودین و لامیوودین
Trizivir : زیدوودین ، لامیوودین و آباکاویر

اطلاعات دارویی زیدوودین
زیدوودین یک داروی ضد رتروویروسی است. این دارو برای کنترل علائم عفونت HIV به کار می‌رود. زیدوودین پیشروی و تکثیر ویروس HIV را کاهش می‌دهد اما یک درمان قطعی محسوب نمی‌شود. ویروس HIV سبب تخریب سلول‌هایی در بدن به نام سلول‌های CD4 می‌شود. این سلول‌ها برای دفاع از بدن در برابر انواع عفونت‌ها بسیار مهم هستند. اگر عفونت HIV درمان نشود سیستم ایمنی به تدریج ضعیف می‌شود و توانایی مقابله با عفونت‌های مختلف را از دست می‌دهد. زیدوودین یک داروی ضد رتروویروسی آنتاگونیست CCR5 است که گیرنده CCR5 مورد نیاز ویروس HIV برای ورود به سلول‌های T با مارکر CD4 را مسدود می‌کند. در نتیجه زیدوودین با کاهش ورورد و میزان ابتلا به ویروس در سلول‌های ایمنی بدن، به حفظ سلامتی سیستم ایمنی کمک می‌کند.
زیدوودین برای ایدز متعلق به گروهی از داروهای ضد رتروویروسی به نام مهارکننده‌های ترانس کریپتاز معکوس نوکلئوزیدی (NRTIs) است. این دارو در کنار تعدادی از داروهای دیگر ضدویروسی، به‌عنوان بخشی از درمان ترکیبی تجویز می‌شود. استفاده از سه یا تعداد بیشتری داروی ضد رتروویروسی به‌ طور همزمان، مؤثرتر از استفاده تکی دارو است. مصرف ترکیبی داروهای مختلف خطر ایجاد مقاومت در برابر هر یک از داروها را کاهش می‌دهد.
بعضی از مارک‌های این دارو (Combivir و Trizivir) حاوی یک یا چند دارو دیگر ضد رتروویروسی هستند، این مارک‌های ترکیبی به کاهش تعداد کل قرص‌های مصرفی روزانه شما کمک می‌کند.

زیدوودین نیز برای کمک به جلوگیری از انتقال HIV به نوزاد از مادر بیمار تجویز می‌شود. هنگامی که این دارو به این دلیل تجویز می‌شود، می‌توان آن را به تنهایی یا در کنار داروهای دیگر استفاده کرد. پس از تولد، ممکن است به نوزاد شما نیز این دارو تجویز شود تا از ابتلای نوزاد به HIV جلوگیری کند.
مقدار و روش مصرف داروی زیدوودین

قبل از شروع درمان با داروی زیدوودین ، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید. این بروشور به شما کمک می‌کند تا اطلاعات جامعی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید.
دوز و مقدار داروی زیدوودین، از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ دارو را دقیقاً همانطور که پزشک به شما تجویز کرده است، استفاده نمایید. معمولاً این دارو به صورت یک قرص دو بار در روز به فاصله ۱۲ ساعت مصرف می‌شود، هر چند دوز آن ممکن است بیشتر یا کمتر از این باشد.
سعی کنید دوزهای داروی خود را در همان زمان هر روز و سر یک ساعت منظم مصرف کنید.
کپسول زیدوودین را باید با مقداری آب قورت دهید، اگر مشکلی در بلع دارید، محتویات کپسول را در مقداری سوپ یا غذای دیگر بریزید و بخورید.
شربت زیدوودین برای بچه‌های کم سن و سال تجویز می‌شود.
دارو را می‌توانید با یا بدون غذا بخورید.
اگر فراموش کردید که دوز داروی زیدوودین روزانه خود را در زمان مشخص مصرف کنید اما به زودی یادتان افتاد، دارو را مصرف کنید؛ اما اگر زمانی به یاد آوردید که نزدیک به ساعت دوز بعدی دارو است، دوز از یاد رفته را مصرف نکنید. نباید به خاطر دوز از یاد برده شده، دو دوز از دارو را باهم مصرف کنید.

موارد منع مصرف داروی زیدوودین

به تاریخ انقضای داروی زیدوودین توجه کنید و اگر دارویی که در دستتان است تاریخ انقضای آن تمام‌شده است،از آن مصرف نکنید.
هرگز داروی زیدوودین را به فرد دیگری حتی با علائم مشابه خودتان تجویز نکنید.
تداخل دارویی زیدوودین را چک کنید و اگر در حال استفاده از دارویی هستید که با این دارو تداخل دارد، با پزشک خود راجع به استفاده از داروهایتان مشورت نمایید.

مصرف زیدوودین در دوران بارداری و شیردهی
در دوران بارداری و شیردهی، نباید دارویی را خودسرانه و بدون مشورت با پزشک استفاده کنید. داروها می‌توانند آثار مخربی روی جنین و یا خودتان داشته باشند.
تاثیر زیدوودین بر رانندگی و کار با ماشین آلات
زیدوودین می‌تواند باعث سرگیجه و خستگی در شما شود، قبل از رانندگی و کار با ماشین آلات از هوشیاری خود مطمئن شوید.
تداخلات دارویی زیدوودین
تداخل دارویی ممکن است عملکرد داروها را تغییر و خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. یک لیست از تمام داروهایی (ازجمله داروهای با نسخه / بدون نسخه و داروهای گیاهی) که استفاده می‌کنید تهیه کرده و آن را با دکتر و داروساز خود به اشتراک بگذارید. دوز دارو مصرفی خود را بدون مشورت با دکتر خود تغییر نداده و یا مصرف دارو را ترک نکنید.
زیدوودین ممکن است با داروهای زیر تداخل دارویی داشته باشد: ارلیستات، پروبنسید (probenecid)، ریباویرین، استاوودین، داروهایی که ممکن است عملکرد مغز استخوان را مهار کنند (گانسیکلوویر، داپسون، تری متوپریم)، دوکسوروبیسین، وین کریستین، داروهایی که ممکن است بر کلیه‌ها تاثیر داشته باشند (از جمله NSAID هایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن).
داروهایی که می‌توانند حذف زیدوودین از بدن را تحت تأثیر قرار دهند و بر روی عملکرد آن تاثیر گذارند، عبارتند از: متادون، ریفامپین و بعضی از داروهای مورد استفاده برای درمان تشنج (مانند فنی توئین، والپروئیک اسید).
زیدوودین نباید با سایر داروهایی که حاوی زیدوودین هستند، مصرف شوند. برچسب‌ روی تمام داروهای تجویزی خود را بخوانید تا اطمینان حاصل کنید که آن‌ها حاوی زیدوودین نیستند. اگر سوالی دارید، با دکتر یا داروساز مشورت کنید.
 موارد هشدار و احتیاطات ویژه حین مصرف داروی زیدوودین
بعضی دارو‌ها را نمی‌توان در بعضی از شرایط تجویز نمود و بعضی دارو‌ها نیز در صورتی که نیاز به درمان تکمیلی باشد تجویز می‌گردد؛ بنابراین بهتر است که قبل از مصرف داروی زیدوودین ، پزشکتان از موارد زیر مطلع باشد:

در صورتی که باردارید یا قصد باردار شدن دارید و یا به نوزاد خود شیر می‌دهید.
اگر هرگونه مشکل کبدی یا کلیوی دارید.
اگر الکل مصرف می‌کنید.
اگر به شما گفته شده است که میزان ویتامین B12 در بدن شما کم است، مثلا اگر کم خونی زودرس دارید.
اگر تعداد گلبول‌های سفید خون شما بسیار کم (نوتروپنی) یا سطح هموگلوبین پایین است.
اگر یک اختلال خون ناشناخته ارثی به نام پورفیری داشته‌اید.
اگر در حال مصرف داروی خاصی هستید. این داروها شامل تمامی داروهای در دسترس است، چه برایتان تجویزشده است و چه بدون تجویز پزشک آن را مصرف می‌کنید نظیر داروهای گیاهی و داروهای مکمل.
اگر سابقه واکنش آلرژیک به داروی دیگری دارید.

اگرچه درمان با داروهای ضد رتروویروسی می‌تواند خطر انتقال HIV از شما به دیگران را از طریق تماس جنسی کاهش دهد، اما آن را متوقف نمی‌کند. مهم است که از کاندوم استفاده کنید.
عوارض جانبی داروی زیدوودین
همه داروها ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند. اما بسیاری از مصرف‌ کنندگان نیز هیچ نوع عارضه‌ای بروز نمی‌دهند. یکسری از عوارض بعد از گذشت مدت کوتاهی از مصرف دارو، از بین می‌روند. در‌ صورت بروز مستمر هریک از عوارض می‌بایست به پزشک اطلاع داده شود:

کسالت، سوء هاضمه و شکم درد: غذاهای ساده مصرف کنید و از خوردن غذاهای تند و پرچرب خودداری کنید.
اسهال: آب فراوانی بنوشید تا آب از دست رفته تأمین شود.
خستگی و سرگیجه: در این شرایط از رانندگی کردن و کار با ابزار خودداری نمایید.
سردرد و درد عضلانی: از پزشکتان بخواهید که یک مسکن مناسب برایتان تجویز نماید.
تغییرات در نتایج آزمایش‌های خونی: پزشک این داروها را چک خواهد کرد.

نکته مهم: اگرچه ایجاد کهیر در افرادی که این را صرف می‌کنند شایع است اما در صورتی که کهیرها شدید شدند می‌تواند نشانه حساسیت دارویی باشد. بنابراین اگر علائم زیر را در خود مشاهده کردید سریعاً به پزشک اطلاع دهید:

تاول‌های شدید پوستی، افزایش دمای بدن، درد عضلات و مفاصل، یرقان

اگر شما هر علائم دیگری دارید که احساس می‌کنید به خاطر استفاده از داروی زیدوودین می‌باشد، با پزشک خود مشورت کنید.
مصرف بیش از حد داروی زیدوودین (مسمومیت دارویی)

زیدوودین را بیش از دوز تجویز شده توسط پزشک ، مصرف نکنید.
اگر احساس کردید که فردی دچار مسمومیت شده است و علائمی مانند سرگیجه، تشنج، تنگی نفس ، غش و ضعف (از حال رفتن) در او دیدید، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.

شرایط نگهداری داروی زیدوودین

دارو را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
دارو را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه‌ دارید.
هنگامی که یک بطری شربت زیدوودین را باز کردید تا ۳۰ روز می‌توانید آن را مصرف کنید.