داروی فنوباربیتال | کاربرد ، مقدار و روش مصرف ، عوارض جانبی و میزان مصرف | Phenobarbital

داروی فنوباربیتال

تشنج یک اختلال الکتریکی ناگهانی و کنترل‌نشده در مغز است که می‌تواند باعث تغییراتی در رفتار، حرکات یا احساسات و سطح هوشیاری فرد شود. داشتن دو یا چند تشنج با فاصله کمتر از ۲۴ ساعت بدون هیچ علت مشخصی معمولا صرع در نظر گرفته می‌شود.

انواع مختلفی از تشنج وجود دارد که از نظر علائم و شدت با توجه به محل بروز آن‌ها در مغز متفاوت هستند. بیشتر تشنج‌ها از ۳۰ ثانیه تا دو دقیقه طول می‌کشند و تشنجی که بیش از پنج دقیقه طول بکشد یک فوریت پزشکی به حساب می‌آید.

خوشبختانه بیشتر اختلالات تشنج با دارو قابل پیشگیری و کنترل هستند. یکی از این داروها فنوباربیتال است که به‌صورت قرص، محلول خوراکی و آمپول تولید می‌شود. از فنوباربیتال برای رفع اضطراب و کمک به پیشگیری از علائم ترک اعتیاد در معتادان به موارد مخدر نیز استفاده می‌شود. در ادامه به جزئیات بیشتر آن اشاره خواهیم کرد.

نام تجاری داروی فنوباربیتال

نام تجاری این دارو در ایران همان فنوباربیتال است.

اشکال دارویی فنوباربیتال

داروی فنوباربیتال به‌صورت قرص‌های ۱۵، ۳۰، ۶۰، ۱۰۰ میلی‌گرمی، محلول خوراکی با غلظت ۲۰ میلی‌گرم/۵میلی‌لیتر و به‌صورت تزریقی در غلظت‌های ۶۵ و ۱۳۰ میلی‌گرم/میلی‌لیتر تولید می‌شود.

کاربرد و اطلاعات دارویی فنوباربیتال

فنوباربیتال جز گروهی از داروها به نام باربیتورات است و به گونه‌ای عمل می‌کند که با کاهش فعالیت سیستم عصبی مرکزی در مغز از بروز تشنج جلوگیری می‌کند. مدیریت صحیح تشنج می‌تواند تأثیر بسزایی در زندگی روزمره بیمار داشته باشد. اصولا از این دارو به‌صورت قرص برای درمان و جلوگیری از علائم تشنج، آرام‌بخشی، خواب‌آوری و کنترل دیگر علائم صرع استفاده می‌شود.

فنوباربیتال ممکن است به‌تنهایی یا همراه با سایر داروها استفاده شود. معمولا این دارو برای مدت کوتاهی به رفع بی‌خوابی کمک می‌کند و به نظر می‌رسد بعد از ۲ هفته اثر خود را از دست می‌دهند. از این دارو برای کنترل تشنج‌های ناشی از وبا، اکلامپسی، مننژیت، کزاز، واکنش‌های سمی به استریکنین و بی‌حسی‌های موضعی نیز استفاده می‌شود.

مقدار و روش مصرف داروی فنوباربیتال برای سنین مختلف

هنگامی این دارو تجویز می‌شود که بنزودیازپین‌ها و فنی‌توئین نتوانند وضعیت صرع را کنترل کنند. اصولا داروی فنوباربیتال به صورت قرص یا محلول برای یک تا سه بار در روز مصرف می‌شود. حتما پیش از شروع مصرف، راهنمای داخل بسته را بخوانید و از پزشک یا داروساز بخواهید هر بخشی را که نمی‌فهمید توضیح دهد.

دارو را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید و اگر به مدت طولانی از آن استفاده می‌کنید، ممکن است علائم شما را مانند قبل از شروع درمان کنترل نکند. پس با پزشک خود در مورد احساس خود در طول دوره درمان صحبت کنید. بیش از دوز تجویزشده مصرف نکنید و بدون صحبت با پزشک مغز و اعصاب، مصرف آن را قطع نکنید.

اگر ناگهانی مصرف فنوباربیتال را متوقف کنید، ممکن است علائمی مانند اضطراب، کشیدگی عضلات، لرزش غیرقابل کنترل بخشی از بدن، ضعف، سرگیجه، تغییر در بینایی، حالت تهوع، استفراغ، تشنج، گیجی و مشکلات خواب را تجربه کنید. نگران نباشید، معمولا پزشکان به‌تدریج دوز مصرفی را کاهش می‌دهند.

در کودکان مبتلا به صرع معمولا داروی فنوباربیتال به‌صورت قرص روزانه به میزان ۱ تا ۳ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن کودک تجویز می‌شود. در بزرگسالان درشرایطی‌که به‌عنوان آرام‌بخش تجویز می‌شود، معمولا روزانه ۳۰ تا ۱۲۰ میلی‌گرم برای ۲ تا ۳ بار؛ درشرایطی‌که به‌عنوان خواب‌آور تجویز می‌شود، روزانه ۱۰۰ تا ۳۲۰ میلی‌گرم؛ درشرایطی‌که به‌عنوان ضد تشنج تجویز می‌شود، روزانه ۵۰ تا ۱۰۰ میلی‌گرم برای ۲ تا ۳ بار؛ مصرف می‌شود.

معمولا فاکتورهای مورد توجه هنگام تجویز این دارو سن، وزن و شرایط بیمار است. با وجود اینکه مطالعات حیوانی کنترل‌شده هیچ شواهدی از احتمال خطر این دارو برای جنین را نشان نمی‌دهند؛ اما باید در زنان باردار و شیرده با احتیاط و تحت نظر پزشک مصرف شود. معمولا پزشکان در شرایط اضطراری تهدیدکننده زندگی و در نبود داروهای ایمن دیگر این دارو را به‌صورت تزریقی برای خانم‌های باردار یا شیرده تجویز می‌کنند.

موارد منع مصرف داروی فنوباربیتال

از مصرف این دارو باید در شرایط بروز واکنش‌های آلرژیک، ابتلا به پورفیریا، اختلال شدید کبدی و بیماری‌های کلیوی، داشتن تنگی نفس یا انسداد راه هوایی، داشتن سابقه اعتیاد به داروهای خواب‌آور یا آرام‌بخش و نیز بارداری و شیردهی خودداری کرد. هرگز نوع تزریقی فنوباربیتال نباید به‌صورت داخل شریانی یا زیرجلدی تجویز شود. مصرف بیش از دوز تجویزشده این دارو نه تنها به تسریع روند درمان کمکی نمی‌کند، بلکه باعث تشدید عوارض جانبی آن می‌شود.

عوارض جانبی داروی فنوباربیتال

فنوباربیتال مانند هر داروی دیگری ممکن است عوارض جانبی شایع زیر را ایجاد کند

• خواب‌آلودگی
• سردرد
• سرگیجه
• هیجان یا افزایش فعالیت (به‌ویژه در کودکان)
• حالت تهوع
• استفراغ

در صورت تشدید یا از بین نرفتن این علائم، در اولین فرصت با پزشک خود یا یکی از پزشکان حاضر در پذیرش ۲۴ در مشاوره آنلاین مغز و اعصاب مشورت کنید. از عوارض جدی ناشی از این دارو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که با بروز آن‌ها باید به‌دنبال مراقبت‌های فوری پزشکی باشید.

• تنفس کند یا تنفس دشوار
• تورم چشم‌ها، لب‌ها یا گونه‌ها
• راش پوستی
• تاول یا لایه‌برداری پوست
• تب
• گیجی

ممکن است پزشک نیاز به تغییر یا حذف دوزهای داروی شما داشته باشد تا با دقت بیشتری شما را از نظر عوارض جانبی کنترل کند.

موارد احتیاط و هشدار حین مصرف داروی فنوباربیتال

درصورتی‌که به باربیتورات‌های دیگر مثل آموباربیتال، بوتاباربیتال، پنتوباربیتال و سکوباربیتال حساسیت دارید، احتمالا به فنوباربیتال نیز حساسیت دارید. در صورت مصرف داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین، داروهای دی سولفیرام و داکسی سایکلین، داروهای بازدارنده مونوآمین اکسیداز مانند ایزوکاربوکسازید، هورمون‌درمانی، داروهایی برای رفع اضطراب، افسردگی، درد، آسم، سرماخوردگی یا آلرژی، داروهای خاصی برای تشنج مانند فنی توئین و والپروات و انواع استروئیدهای خوراکی مانند دگزامتازون حتما به پزشک خود اطلاع دهید چون احتمال تداخل دارویی وجود دارد.

چنانچه برای مصرف داروها هرگونه سوالی دارید، از مشاوره آنلاین پزشکان متخصص مغز و اعصاب کمک بگیرید.

اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید به پزشک خود بگویید، زیرا فنوباربیتال ممکن است به جنین آسیب برساند. در صورت شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید. با پزشک خود در مورد خطرات و مزایای مصرف فنوباربیتال در سن ۶۵ سالگی یا بیشتر صحبت کنید. افراد مسن معمولاً نباید از این دارو استفاده کنند زیرا به اندازه سایر داروهای مشابه بی‌خطر و موثر نیست.

باید بدانید که فنوباربیتال ممکن است باعث کاهش اثر داروهای ضدبارداری شود. این دارو ممکن است باعث خواب‌آلودگی شما شود، پس تا زمانی‌که متوجه شوید که این دارو چه تاثیری روی شما دارد، از رانندگی یا کار با ماشین خودداری کنید. در طول درمان از نوشیدن الکل خودداری کنید زیرا الکل می‌تواند عوارض جانبی این دارو را بدتر کند.

شرایط نگهداری داروی فنوباربیتال

این دارو باید در جای خشک و خنک (دمای کمتر از ۲۵ درجه سانتی‌گراد)، به دور از رطوبت و تماس نور مستقیم  خورشید و دسترس خردسالان و کودکان نگهداری شود

شما عزیزان می‌توانید هرسوالی که در باره این دارو داشتید، در قسمت نظرات از ما بپرسید. پزشک آنلاین متخصص مغز و اعصاب ما به شما پاسخ خواهند داد.

مشاوره آنلاین متخصص مغز و اعصاب